Informacje dla uchodźców z Ukrainy – cz. 1

 Na podstawie przepisów ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemcowi nadaje się status uchodźcy, jeśli istnieje uzasadniona obawa przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej. Status uchodźcy nadawany jest także małoletniemu dziecku cudzoziemca, który uzyskał status uchodźcy.

 Cudzoziemiec składa wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej do Szefa Urzędu za pośrednictwem komendanta oddziału Straży Granicznej albo komendanta placówki Straży Granicznej.

Wnioskodawca składa wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej osobiście. W imieniu małoletniego bez opieki wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej składa kurator albo przedstawiciel organizacji międzynarodowej lub pozarządowej zajmującej się udzielaniem pomocy cudzoziemcom, w tym pomocy prawnej, jeżeli na podstawie indywidualnej oceny sytuacji małoletniego bez opieki organizacja ta uzna, że może on potrzebować takiej ochrony.

Złożenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej jest możliwe:

1. w trakcie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podczas kontroli granicznej (należy wówczas poinformować funkcjonariusza Straży Granicznej o chęci wystąpienia z wnioskiem uchodźczym),
2. podczas pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (należy zgłosić się do dowolnego oddziału lub placówki Straży Granicznej),
3. za pośrednictwem komendanta oddziału lub komendanta placówki Straży Granicznej, obejmującego terytorialnym zasięgiem działania siedzibę strzeżonego ośrodka strzeżonego, aresztu dla cudzoziemców, aresztu śledczego lub zakładu karnego – w przypadku, gdy osoba która chce złożyć wniosek udzielenie ochrony międzynarodowej przebywa w ww. miejscach detencji.

Załatwienie sprawy dotyczącej udzielenia ochrony międzynarodowej, następuje w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na formularzu, który – w szczególnych przypadkach – może zostać przedłużony do 15 miesięcy. W niektórych przypadkach pisma rozpatrywane są w trybie przyspieszonym (w ciągu 30 dni).

Cudzoziemcowi, który posiada status uchodźcy lub korzysta z ochrony uzupełniającej, przysługują uprawnienia cudzoziemca, któremu udzielono zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, o ile przepisy ustawy lub innych ustaw nie stanowią inaczej.

Cudzoziemcowi, któremu nadaje się status uchodźcy, wydaje się dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej i kartę pobytu ważną przez okres 3 lat od dnia wydania.

Cudzoziemcowi, któremu udziela się ochrony uzupełniającej, wydaje się kartę pobytu ważną przez okres 2 lat od dnia wydania.

Po upływie terminu ważności karty pobytu wydanej w związku z uzyskaniem statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej wydaje się kolejną kartę pobytu, ważną odpowiednio przez okres, o którym mowa powyżej.

Dokument podróży przewidziany w Konwencji Genewskiej jest ważny przez okres 2 lat od dnia wydania.

Cudzoziemiec, który ubiega się o ochronę międzynarodową, przebywa na terytorium Polski legalnie. Nie może jednak przekraczać granicy RP, aż do zakończenia postępowania.

Jeśli cudzoziemiec posiada ważny dokument podróży, musi złożyć go do depozytu Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców. Każdemu cudzoziemcowi, który składa wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej wydawany jest specjalny dokument – TZTC (tymczasowe zaświadczenie tożsamości cudzoziemca), potwierdzający tożsamość oraz uprawniający taką osobę do pobytu w Polsce do czasu zakończenia postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej decyzją ostateczną.

W przypadku, gdy cudzoziemiec po złożeniu wniosku o objęcie ochroną międzynarodową w Polsce zdecyduje się na wyjazd, jest bardzo możliwe, że w ramach tzw. procedury Dublin zostanie on odesłany z powrotem do Polski, jako państwa odpowiedzialnego za rozpatrzenie jego wniosku. Takie nielegalne przekroczenie granicy (w Unii Europejskiej) może spowodować umieszczenie cudzoziemca w strzeżonym ośrodku prowadzonym przez Straż Graniczną.

Kiedy cudzoziemiec ubiegający się o ochronę międzynarodową ma rodzinę w innym państwie UE, może wystąpić o tzw. „połączenie” z rodziną, czyli przekazanie jej do danego kraju w celu ubiegania się tam (wspólnie z członkami rodziny, którzy już tam są) o ochronę międzynarodową. Rodziną, wg unijnego prawa uchodźczego są: małoletnie dzieci, małżonek oraz (w przypadku małoletnich) rodzic lub opiekun prawny. Szef Urzędu ds. Cudzoziemców kontaktuje się ze wskazanym krajem, który decyduje, czy przyjmie odpowiedzialność za rozpatrzenie wniosku cudzoziemca.