Status prawny bitcoina oraz innych kryptowalut w Polsce

 Określenie statusu prawnego kryptowalut wywołuje ogromne kontrowersje na całym świecie. W większości krajów jeszcze nie zostały uchwalone przepisy prawne, które dotyczą bezpośrednio kryptowalut. Dzieje się tak, dlatego, że inwestowanie w kryptowaluty jest branżą niezwykle innowacyjną, a system prawa nie zawsze nadąża za zmieniającą się rzeczywistością.

 W Polsce działalność związana z obrotem kryptowalutami jest w pełni legalna, jednak Ministerstwo Finansów odmawia im statusu waluty lub jakiegokolwiek innego instrumentu finansowego. Bitcoin oraz inne kryptowaluty są traktowane, jako prawa majątkowe. W związku z wciąż rosnącym zainteresowaniem obrotem kryptowalutami oraz coraz większymi zyskami z tej działalności, Ministerstwo Finansów wydało wytyczne dotyczące kryptowalut, a konkretnie tego, w jaki sposób taka działalność powinna zostać opodatkowana. Instrukcja, wydana przez Ministerstwo Finansów w dniu 4 kwietnia 2018 roku, wskazuje skutki obrotu kryptowalutami w podatku od towarów i usług (VAT), podatku dochodowym oraz w podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Instrukcja Ministerstwa Finansów potwierdza rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2015 roku, w którym stwierdzono, że za handel kryptowalutami nie powinno pobierać się podatku od towarów i usług (VAT). Zgodnie z tą interpretacją sprzedaż i wymiana kryptowaluty na walutę tradycyjną i odwrotnie, jak również wymiana jednej kryptowaluty na inną, korzysta ze zwolnienia z płacenia podatku od towarów i usług.

Obowiązkowe jest zapłacenie podatku dochodowego. Wysokość tego podatku zależy od tego, kto kryptowalutami handluje – osoba fizyczna czy osoba prawna. Osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej w sposób zorganizowany i ciągły, jednak osiągnęła jakikolwiek zysk z tytułu handlu kryptowalutami, musi wycenić swoje transakcje oraz do dnia 30 kwietnia złożyć deklarację i zapłacić podatek według pierwszego progu podatkowego 18% lub 32 % w przypadku przekroczenia drugiego progu podatkowego. Z kolei podatek dochodowy od osób prawnych wynosi 15% lub 19% w zależności od rodzaju danego przedsiębiorstwa. Do zapłaty podatku dochodowego jest zobowiązany każdy, kto jest polskim rezydentem podatkowym. Nie ma znaczenia miejsce uzyskania dochodu - polski rezydent podatkowy jest zobowiązany do zapłacenia podatku od uzyskanego dochodu w związku z każdą transakcją zawartą zarówno na polskiej, jak i zagranicznej giełdzie kryptowalut. Warto pamiętać o tym, że podatnik powinien posiadać rzetelnie udokumentowane wszystkie transakcje. Sposób udokumentowania transakcji związanych z handlem kryptowalutami jest jednym z niewyjaśnionych do tej pory problemów, ponieważ jak wiadomo żadna giełda nie wystawia faktur, które byłyby oczywistym dowodem na zakup kryptowaluty. Co prawda na giełdach są dostępne historie transakcji, jednak taki sposób dokumentacji może okazać się niewystarczający dla organu podatkowego w przypadku kontroli.

Ponadto każda osoba zawierająca umowę sprzedaży lub zamiany kryptowaluty, która stanowi prawo majątkowe, jest zobowiązana do zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Podatek w wysokości 1% wartości rynkowej nabywanego prawa majątkowego dotyczy kupującego w przypadku umowy sprzedaży albo solidarnie obu stron czynności, w przypadku umowy zamiany. Co do zasady podatek od czynności cywilnoprawnych należy zapłacić, jeżeli sprzedawcą jest osoba fizyczna, niezależnie od tego, kto jest kupującym. Jeżeli sprzedawcą jest przedsiębiorca, wtedy nie ma konieczności zapłaty tego podatku. Przykładowo przy zakupie kryptowaluty na giełdzie kryptowalut, gdzie nie możemy zweryfikować czy sprzedający jest osobą fizyczną czy przedsiębiorcą, jesteśmy zobowiązani zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Jednak w przypadku, gdy dokonujemy takiego zakupu w kantorze internetowym, nie ma takiego obowiązku, ponieważ kantor, od którego kupujemy kryptowalutę, jest przedsiębiorcą.

Na szczególną uwagę zasługuje podejście banków do obrotu kryptowalutami, ponieważ w ostatnim czasie banki zaczęły wypowiadać umowy prowadzenia rachunków bankowych podmiotom, których działalność dotyczy obrotu kryptowalutami. Dotyczy to między innymi giełd kryptowalut, a także kantorów. Jednak zgodnie z deklaracjami banków, sam obrót kryptowalutami w przypadku klientów indywidualnych nie jest powodem do zamknięcia rachunków, chyba, że istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa z użyciem wirtualnej waluty.