Zaniechanie ukarania sprawcy na podstawie czynnego żalu

 Według przepisów kodeksu karnego skarbowego w pewnych sytuacjach podatnik może uniknąć karnych konsekwencji dotyczących naruszenia prawa podatkowego. Jednak wymaga to: czynnego żalu, złożenia korekty deklaracji podatkowej, dobrowolnego poddania się odpowiedzialności lub odstąpienia przez sąd od wymierzenia kary. 

Jeżeli sprawca po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, wtedy zgodnie z kodeksem karnym skarbowym nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Jednak zastosowanie takiego trybu możliwe jest tylko, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego zapłacono pełną należność publicznoprawną (np. podatek) uszczuploną popełnionym czynem zabronionym.

 Jeżeli zapłacenie pełnej należności nie jest możliwe, a orzeczenie przepadku przedmiotów jest obowiązkowe, podatnik powinien oddać te przedmioty, a w razie braku możliwości ich oddania, należy zapłacić ich równowartość pieniężną. Gdy przepadek dotyczy przedmiotów, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione, wówczas nie nakłada się obowiązku zapłaty ich równowartości pieniężnej.

W przypadku, gdy złożone przedmioty podlegające przepadkowi mogą ulec szybkiemu zniszczeniu lub zepsuciu, ich przechowywanie byłoby połączone z wysokimi kosztami lub nadmiernymi trudnościami albo wywołałoby znaczne obniżenie ich wartości, organ postępowania przygotowawczego nakłada na sprawcę obowiązek zapłacenia ich równowartości pieniężnej, chyba, że przepadek dotyczy przedmiotów, których wytwarzanie, posiadanie, obrót, przechowywanie, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione.

Zawiadomienie o czynny żal powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu.

Zgodnie z art. 16 § 5 Kodeksu karnego skarbowego, zawiadomienie o popełnieniu czynnego żalu jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:

• w czasie, gdy organ ścigania posiada udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;
• po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Ponadto art. 16 § 6 Kodeksu karnego skarbowego stanowi, że zaniechanie karania w ramach czynnego żalu nie może zostać wykorzystane wobec sprawcy, który:

• kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;
• wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego;
• zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia złożone do organów ścigania, dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku;
• nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.